Waarom hebben zelfstandigen meer kinderen?

Zelfstandigen hebben gemiddeld meer kinderen dan andere bevolkingsgroepen. De reden hierachter is de vraag die centraal staat in een recent uitgekomen artikel van Broussard, Chami en Hess. De onderzoekers zoeken de oorzaak in de ‘principaal-agenttheorie’. Deze theorie impliceert dat derden niet nastreven wat het beste is voor jou, tenzij er bijvoorbeeld de juiste beloning tegenover staat of als er een sterke vertrouwensband is tussen partijen. Ik vond het als wetenschapper en econome een interessant stuk om te lezen en wil het dan ook graag toelichten.

Inderdaad meer kinderen
Broussard e.a. gebruiken census data uit 1990 om hun theorie te toetsen, relatief oude data, maar latere census bevatte niet de juiste informatie. Wel bevat de steekproef ruim 1,5 miljoen respondenten, waarvan 15% zelfstandig. De onderzoekers bevinden dat zelfstandige mannen inderdaad 0,1 tot 0,2 méér kinderen hebben dan andere bevolkingsgroepen, ongeacht de arbeidsstatus van hun partner en ongeacht het opleidingsniveau. De onderzoekers bevinden ook dat meer kinderen een gevolg is van zelfstandigheid en zelfstandigheid niet een gevolg van veel kinderen.

Waarom?
De auteurs stellen dat het voor derden moeilijk is om de waarde van een kleine onderneming vast te stellen. Die weten immers niet of de zelfstandige te vertrouwen is. Zodoende is ‘de zaak’ moeilijk te verkopen aan derden. Om dezelfde reden is een auto direct minder waard zodra je bij de dealer de showroom uitrijdt, omdat een eventuele koper, niet weet óf en wat je auto mankeert wanneer je deze te koop aanbiedt.

Binnen een gezin zou er echter wel voldoende informatie en vertrouwen zijn, wat de kans groter maakt dat kinderen een eerlijke prijs betalen voor het bedrijf. Als zelfstandige wil je dan ook bij voorkeur jouw bedrijf overdoen aan één van je kinderen. Hoe meer kinderen je hebt, hoe meer kans dat je onder je kinderen een goede ‘match’ vindt om het bedrijf aan door te verkopen. Dat is de verklaring dat zp’ers meer kinderen hebben, aldus de auteurs.

Voorkeur voor geslacht
Daarnaast onderzoeken de auteurs of zelfstandigen een voorkeur hebben voor het geslacht van hun kinderen. Ze bevinden dat zelfstandigen een voorkeur hebben voor een mix van zoons en dochters, maar dat er bij oudere generaties wel een lichte voorkeur is voor zoons. Gezinnen waarbij de eerste twee kinderen dochters zijn, hebben vaker een derde kind dan gezinnen waar de eerste twee kinderen zoons zijn. De voorkeur voor een mannelijke opvolger zou verklaard kunnen worden door traditionele motieven, zoals het behouden van de familienaam en de perceptie dat mannen betere ondernemersvaardigheden hebben.

De kenniswerker
Bovenstaande is uiteraard met name toepasbaar op zelfstandigen actief in industrieën zoals in de landbouw en veehouderij, waar het doorgeven van een bedrijf aan een kind een redelijk gebruikelijke procedure is. De resultaten suggereren echter (weliswaar voorzichtig) dat Zelfstandig Professionals in bepaalde soorten zakelijke dienstverlening, de kenniswerkers zoals wij ze in Nederland veelal kennen, ook meer kinderen hebben dan werknemers. Bij deze Zelfstandig Professionals gaat het echter niet om het doorgeven van materiële zaken aan kinderen, maar ligt de bedrijfswaarde met name verankerd in kennis. Dat suggereert toch dat er iets anders speelt, wat ik, noch de onderzoekers kunnen verklaren. Maar wie het weet, mag het zeggen.

Bron: Broussard, N. H., Chami, R., & Hess, G. D. (2013). (Why) Do self-employed parents have more children? Review of Economics of the Household, 13(2), 297–321.