Kwart zzp’ers overweegt te stoppen door Wet DBA

Opdrachtgevers vragen zzp’ers via alternatieve constructies te werken

Hoofddorp, 15 november 2016 – Een kwart van de zzp’ers, ofwel zelfstandig professionals (zp’ers), overweegt zijn zelfstandigenbestaan op te geven door toedoen van de Wet DBA. Dit is één van de opvallende resultaten uit het Feedbackrapport Wet DBA, dat door kennisbemiddelaar HeadFirst en partner ZP Zaken werd aangeboden aan staatssecretaris Eric Wiebes en Tweede Kamerleden Mei Li Vos (PvdA), Steven van Weyenberg (D66) en Erik Ziengs (VVD). De publicatie geeft de politici inzicht in de directe gevolgen van de wetgeving, wat bijdraagt aan de politieke discussie om snel te komen tot een werkbare Wet DBA.

Het merendeel van de opdrachtgevers (60%) zegt dat zij een ander inhuurbeleid hanteert na de komst van de Wet DBA. Slechts 10 procent heeft een onveranderd beleid. Bijna een derde (30%) van opdrachtgevers is nog bezig met het bedenken van een passende oplossing. Van de opdrachtgevers die een gewijzigd beleid hebben, hanteert 56 procent geen generiek beleid, zij bepalen dit per zp’er. Opdrachtgevers die wel een generiek beleid hanteren sturen aan op alternatieve constructies (33%), zoals inhuren via een intermediair of payrolling, of bieden de zp’er een (tijdelijk) dienstverband aan. Een gedeelte van de opdrachtgevers (11%) heeft zelfs de beslissing genomen geen enkele opdracht met zp’ers te verlengen.

In het onderzoek is ook aan zp’ers gevraagd naar de opties die zij aangeboden krijgen van opdrachtgevers als zij niet meer rechtstreeks of niet meer op zp-basis zaken met hen willen doen. Meer dan de helft van de zp’ers is door de opdrachtgever gevraagd om via een payroll-/uitzendconstructie te werken. Zo’n 32 procent van de zp’ers krijgt het verzoek te werken via een bemiddelaar/intermediair. De optie om (tijdelijk) in dienst te komen bij de opdrachtgever wordt ook veel aangeboden: 30 procent. Werken vanuit een bv (11%), of meer specifiek een declarabele uren bv (13%), worden ook als opties gezien. Opvallend vaak behoort ook het beëindigen van de opdracht tot de mogelijkheden als niet aan één van de alternatieve constructies voldaan wordt (40%).

Stoppen of naar het buitenland
Door de Wet DBA dreigt de opdrachtenmarkt voor zp’ers op te drogen. Onduidelijkheid omtrent de wet zorgt voor drastische keuzes, zo blijkt onder andere uit de reactie van een inkoper bij een opdrachtgever in de financiële sector: ‘Door onduidelijkheid omtrent de hiërarchische verhoudingen in deze wetgeving durven wij geen zelfstandigen meer in te zetten.’ Dit brengt ook zp’ers aan het twijfelen over hun zelfstandigenbestaan. Waar bij de eerste meting van het onderzoek van HeadFirst en ZP Zaken (eind april), vlak voor het ingaan van de wet, nog 12 procent overwoog te stoppen, is dat percentage bij de tweede meting (eind september) al verdubbeld naar 25 procent. Uit de reacties op dbafeedback.nl valt op te maken dat sommige zp’ers overwegen in het buitenland te gaan werken, zoals een zelfstandige in de ICT en mediabranche: ‘Ik stop waarschijnlijk met werken als zp’er of ik ga werken in Duitsland.’

Politiek aan zet
Het Feedbackrapport Wet DBA is aangeboden aan staatssecretaris Wiebes en enkele Tweede Kamerleden. Mike Korenvaar, Financieel directeur bij HeadFirst: ‘Bij de overhandiging van het rapport aan de politici hebben we, in lijn met de feedback die we van zp’ers en opdrachtgevers kregen, aangestuurd op een meer gedifferentieerde kijk op de zelfstandige, zoals op basis van uurtarief. Hoogopgeleide kenniswerkers met een gemiddeld uurtarief van €80,- à €90,- zijn niet over één kam te scheren met schijnzelfstandigen die men met deze wet wil beschermen, maar de kenniswerkers ondervinden nu wel veel last van de wet. Politici zijn met elkaar in gesprek is om met concrete maatregelen en aanpassingen te komen. Nog deze maand wordt een brief van dhr. Wiebes naar de Tweede Kamer verwacht. Dat is maar goed ook, want de situatie wordt met de dag nijpender.’

Over het onderzoek
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA), die in mei 2016 werd ingevoerd en de VAR vervangt, zorgt voor commotie in de flexibele arbeidsmarkt. HeadFirst en ZP Zaken strijden voor een werkbare Wet DBA. Om die reden verzamelen zij ervaringen van zp’ers en opdrachtgevers en doen zij onderzoek naar de gevolgen van de wet. Samen hebben zij de website dbafeedback.nl opgericht en doen ze, in samenwerking met de onderzoekers van marktmonitor ZP Facts, elk kwartaal onderzoek middels de Wet DBA Opiniemonitor. De eerste meting in april 2016 werd uitgevoerd onder ruim 700 zelfstandig professionals. Aan het tweede onderzoek in september 2016 namen bijna 2.000 zp’ers en opdrachtgevers deel. De resultaten worden gepresenteerd in het Wet DBA Feedbackrapport, dat overhandigd is aan meerdere leden van de Tweede Kamer. Het rapport is gratis te downloaden op dbafeedback.nl.