Huidig pensioenstelsel en VAR-systeem niet geschikt voor zzp-cultuur Nederland
Hoofddorp, 22 juli 2013 – Met maar liefst 800.000 zzp’ers is Nederland een typisch zzp-land. De politiek en diverse zzp-belangenbehartigers moeten de belangen van deze alsmaar groter wordende groep behartigen. Maar wat zijn dan precies die belangen? Om de mening van de zzp’ers direct over te brengen op de vertegenwoordigers organiseerde kennisbemiddelaar HeadFirst een paneldiscussie over de twee meest heikele punten voor zzp’ers op dit moment: de VAR en pensioenopbouw.
De mening van de steeds groter wordende groep Zelfstandig Professionals moet worden gehoord. Daarom organiseerde HeadFirst op 8 juli de eerste zzp-paneldiscussie. Op de agenda stonden twee belangrijke thema’s voor Zelfstandig Professionals: ‘De problematiek omtrent de VAR’ en ‘De minimale pensioenopbouwmogelijkheden voor zzp’ers’. Een zaal met circa vijftig zzp’ers ging de discussie aan met het panel, dat bestond uit diverse deskundigen met verschillende achtergronden. Te weten: Marieke Lips (Platform Zelfstandige Ondernemers), Mei Li Vos (Kamerlid PvdA), Erik Ziengs (Kamerlid VVD), Han Mesters (sector banker ABN AMRO), pensioendeskundige Folkert Pama (directievoorzitter BeFrank) en VAR-deskundige Marcel Kawka (partner BDO Nederland).
Nieuwe pensioenproducten
Veel zzp’ers willen vanuit het zelfstandig ondernemerschap de eigen boontjes doppen en zorgen liever voor de oude dag middels individueel banksparen of een ‘investering in stenen’. Tijdens de discussie werd echter duidelijk dat een deel van de zzp’ers wel degelijk behoefte heeft aan een collectief product, mits dit transparant én vrijwillig is. Vanuit de markt zijn er pensioenproducten die aansluiten bij de behoefte van de zzp’ers, aldus panellid Folkert Parma, directievoorzitter van BeFrank. “Het Nederlands pensioenstelsel is al jaren aan vernieuwing toe. Oplossingen voor de zzp’ers zijn voorhanden. Van de overheid wordt verwacht dat zij mogelijkheden scheppen in met name fiscaal beleid, zodat de markt zijn werk kan doen.”
Discussie nieuwe VAR webmodule
Onder de aanwezigen was overduidelijk veel onvrede over de huidige VAR-procedure. De willekeur van de Belastingdienst waarmee de controle achteraf gedaan wordt, hetgeen het risico met zich meebrengt dat een zzp’er met terugwerkende kracht zijn starters- en zelfstandigenaftrek moet terug betalen, zorgt voor onvrede bij veel zzp’ers. “Je bent als zzp’er afhankelijk van het humeur van de Belastingdienstconsulent”, was een opmerking uit de zaal.
Ook de op handen zijnde vervanger van het huidige systeem, de zogeheten VAR webmodule, voldoet onvoldoende. De bedoeling van deze online module is dat zzp’ers en de opdrachtgevers, voorafgaand aan elke opdracht, middels het invullen van een vragenlijst de arbeidsrelatie laten toetsen. Het legt een deel van de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgever, wat naar de mening van de zzp’ers wel eens tot minder inhuur van hun diensten zou kunnen leiden. Daarnaast levert het veel extra administratieve rompslomp op voor zowel de zzp’er, de opdrachtgever als de Belastingdienst. De aanwezige politici bombardeerden het zelfs al tot “administratief gedrocht”. Onlangs werd al bekend dat de VAR webmodule uitgesteld is tot 1 januari 2015 en afgaande op de woorden van Mei Li Vos komt de VAR webmodule er überhaupt nooit.
De VAR is ooit in het leven geroepen als noodoplossing om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Echter vindt schijnzelfstandigheid met name plaats binnen een aantal specifieke sectoren, zoals de zorg, de post en de bouw. De zzp’er in de zakelijke dienstverlening heeft vervolgens ook te maken gekregen met deze oplossing. Een aanpak per sector zou wel eens de oplossing kunnen zijn. FNV Zelfstandigen, Stichting ZZP Nederland, Zelfstandigen Bouw en Platform Zelfstandige ondernemers (PZO) hebben samen een alternatief ontwikkeld voor het huidige VAR-systeem: het ‘Bewijs van Ondernemerschap’ (BVO). Marieke Lips, beleidsadviseur van Platform Zelfstandige Ondernemers: “Het BVO zet het zelfstandig ondernemerschap centraal en heeft als voordeel dat het zekerheid vooraf biedt. Geen beoordeling met terugwerkende kracht en de zzp’er hoeft slechts één verklaring per jaar aan te vragen.” Uit de stemming onder de zzp’ers bleek dat dit alternatief de voorkeur geniet boven het huidige VAR-systeem en de VAR webmodule. Echter, de meerderheid stemde voor ‘Geen van de oplossingen’.
Het perfecte model is nog niet bedacht. Uit de woorden van Mei Li Vos mogen we zelfs concluderen dat de ideale oplossing nooit gevonden zal worden: “Een perfecte oplossing voor de VAR-problematiek, die voor alle zzp’ers acceptabel is, is niet haalbaar. We moeten zoeken naar een oplossing met het meeste draagvlak, dat schijnzelfstandigheid tegen gaat en tegelijk de ‘gewone’ zzp’er niet met onnodige regelzucht opscheept.”
Over HeadFirst
De onafhankelijk kennisbemiddelaar HeadFirst is vanaf begin jaren negentig een bepalende partij die vraag en aanbod koppelt van tijdelijk werk voor professionals bij grote en middelgrote organisaties. De innovatieve kennisbemiddelaar zet per werkdag gemiddeld 1.500 professionals rechtstreeks aan het werk bij opdrachtgevers. Het bedrijf draagt op efficiënte wijze zorg voor de gehele keten, van het selectieproces tot het regelen van contractzaken en het vastleggen en afwikkelen van financiële en arbeidsrechtelijke verantwoordelijkheden. Daarnaast biedt de onderneming een breed palet aan opleidingen, motivatieprogramma’s en kortingsregelingen voor aangesloten zelfstandig professionals en leveranciers. HeadFirstSelect.nl is de online tool van het bedrijf dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt direct online met elkaar in contact brengt. Het bedrijf is gevestigd in Hoofddorp en werkt voor grote opdrachtgevers bij de overheid, het bank- en verzekeringswezen, industrie en nutsbedrijven.