ZP Index: flexibele arbeidsmarkt onverminderd goed

Een vast onderdeel van kwartaalmonitor ZP Facts is de ZP Index. De ZP Index is een wetenschappelijk onderbouwd getal, gebaseerd op meerdere componenten, die in één oogopslag de staat van de ZP-markt weergeeft. De index is opgebouwd uit de volgende indicatoren:

• het aanbod van professionals;
• het aanbod van opdrachten;
• de gefactureerde uurtarieven;
• het aantal contractuele uren per week;
• de opdrachtduur.

De ZP Index sluit het jaar af met de hoogste stand van 2019. En dat niet alleen, het aantal punten is sinds de start in 2015 nog niet eerder zo hoog geweest.

Waar vorig kwartaal het aantal contractuele uren per week en de gefactureerde uurtarieven een prominente rol speelden, lieten beide componenten in de laatste drie maanden van 2019 nagenoeg geen verschil zien. Hetzelfde geldt voor de opdrachtduur, het gemiddeld aantal maanden dat professionals aan een opdracht werken blijft onveranderd op 18 hangen.

Het aanbod van opdrachten en professionals nemen in het laatste kwartaal de koppositie over, met name het laatste component steekt er met kop en schouders bovenuit. De maanden oktober, november en december zijn samen goed voor 32% van het totaalaantal nieuwe professionals in heel 2019. Maar liefst 6% meer dan de groei in het eerste kwartaal van het jaar, terwijl die juist bekend staat als de beste periode vanwege de start van het nieuwe jaar. De maand oktober komt als grote winnaar uit de bus: ruim 12% van het totaal.

Als wij de ontwikkeling van de ZP Index meten aan cijfers van belangrijke Nederlandse data-instanties, zien wij veel overeenkomsten. Zo toont het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een groei in zelfstandigen, hoofdzakelijk binnen de zakelijke dienstverlening, en signaleert de Kamer van Koophandel (KvK) een recordaantal ondernemingen in Nederland.

Op 1 januari 2020 publiceerde KvK het jaaroverzicht van ‘Data over de bedrijvendynamiek’, waarin staat dat het aantal bedrijven in 2019 met 5% is toegenomen. De groei wordt met name toegekend aan het toenemend aantal zzp’ers. Andere opvallende analyses uit het overzicht zijn:

• Het aantal fulltime zzp’ers nam met 6% toe tot 1.045.283 en het aantal parttime zzp’ers met 11% tot 185.647 ondernemingen.
• In 2 provincies groeit het aantal ondernemingen met 7%, namelijk Flevoland en Zuid-Holland. In Noord-Holland is de groei 6%. Het aantal ondernemingen groeit in alle overige provincies met 4 tot 5%. De groei is in Limburg het laagst met 3%.
• De gemiddelde leeftijd van ondernemers in Nederland is 46 jaar.
• Het aandeel mannelijke ondernemers ten opzichte van het aandeel vrouwelijke ondernemers is in 2019: 64% man vs. 36% vrouw.[1]

Ondanks deze groei is de spanning op de arbeidsmarkt in het vierde kwartaal wederom iets toegenomen: van 90 vacatures per 100 werklozen naar 92.[2] In de laatste drie maanden van 2019 nam het aantal banen van zelfstandigen toe met 14 duizend en kwam daarmee uit op 2.179 duizend. De toename bij de banen van zelfstandigen groeit al bijna 6 jaar en is na het eerste kwartaal van 2015 niet zo hoog geweest.[3]

Maken de WAB en commissie Borstlap einde aan groei in 2020?

De afgelopen weken werd veel geschreven en gediscussieerd over de toekomst van werk en de arbeidsmarkt. Het rapport van de WRR, het onderzoek van CBS en TNO maar vooral de aanbevelingen en voorstellen van de commissie Borstlap deden de gemoederen hoog oplopen. De commissie komt in haar rapport met het duidelijke advies om de grote verscheidenheid aan contractvormen terug te brengen tot een overzichtelijk geheel en zo fors te kappen in het woud aan contracten. Met deze veranderende dynamiek op de arbeidsmarkt blijft het spannend hoe de cijfers in 2020 zich verder zullen ontwikkelen.

Dit artikel is gepubliceerd in ZP Facts editie 4 2019.

[1] https://www.kvk.nl/over-kvk/media-en-pers/nieuws-en-persberichten/jaaroverzicht-bedrijvendynamiek-2019/

[2] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/07/economisch-beeld-minder-gunstig

[3] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/07/krapte-op-de-arbeidsmarkt-neemt-weer-toe-in-vierde-kwartaal