Op de arbeidsmarkt is angst geen goede raadgever

Als sourcing hub zijn wij continu bezig om duizenden zelfstandig professionals te koppelen aan opdrachten bij grote opdrachtgevers. Wat wij vaak merken is dat de organisatiestructuren van opdrachtgevers niet ingericht zijn voor de toestroom van deze zelfstandigen. Volgens organisatiedeskundige prof. dr. Arjan van den Born moeten ondernemingen in de 21^e eeuw de voordelen van organisaties (zoals een gedeelde cultuur, identiteit en idealen) combineren met de voordelen van markten (zoals een grotere pool van human resources, objectievere informatie en transparante relaties).

Opdrachtgevers die nog een traditionele organisatiestructuur hanteren zullen de boot gaan missen. Bedrijven die vasthouden aan een traditionele organisatiestructuur zijn vaak bang voor verandering. Van den Born: ‘Organisaties kiezen ervoor kennis volledig uit te besteden, met alle gevolgen van dien; het slagingspercentage van uitbesteding is gering.* Of ze focussen op de kosten en niet op de kwaliteit, wat leidt tot een organisatie waarin betrokkenheid, cultuur, creativiteit en kennis ontbreken die essentieel zijn voor innovatie. Ofwel penny-wise pound-foolish.’

Het zijn dit soort bedrijven die nog steeds spreken over vaste banen als men de arbeidsmarkt wil duiden. Zo ook Sybrand van Haersma Buma. Hij vreest voor massale werkloosheid, want bedrijven hebben minder vacatures volgens het UWV. De verwachting is dat in 2013 640.000 vacatures ontstaan en dat is het laagste niveau sinds de meting startte in 1997. Buma zegt dat er daarom meer banen gecreëerd moeten worden. Het ‘creëren’ van banen suggereert wat mij betreft verborgen werkloosheid. In de huidige economie is er minder werk te verrichten en zijn er minder vacatures voor vaste banen. Dit komt mede doordat grote organisaties steeds meer overstappen naar een hybride, of wel fuzzy model, waarbij klussen worden geklaard door zelfstandig professionals die voor langere of kortere periode worden ingehuurd. De huidige trend is dat opdrachtgevers vissen in de grote pool zelfstandigen zonder dat daar een vacature aan te pas komt. Door met zelfstandig professionals te werken in opdrachten wordt het werk verdeeld over meerdere personen. Zelfstandigen kunnen in korte tijd overstappen van de ene naar de andere klus. De flexibele arbeidsmarkt is zodoende een middel om de werkloosheid te bestrijden. Immers, het werk word verdeeld over meerdere personen.

Van den Born raadt in zijn boek The Fuzzy Firm bedrijven die nog zijn blijven hangen in het traditionele model aan om hun organisatiestructuur te herzien naar een horizontaal en hybride model (ofwel fuzzy), waar teams van zelfstandig professionals of individuen gemakkelijk op kunnen aansluiten. Op deze manier zal de werkloosheid niet de spuigaten uitlopen, zoals Buma suggereert. Een vereiste is dan wel dat de effort ook van de bedrijven moet komen. Door het bewerkstelligen een flexibelere organisatiestructuur worden zij meer ontvankelijk voor de inzet van zelfstandig professionals. De politiek zou hen kunnen aansporen te veranderen in plaats van angst te voeden.