Onzekerheid over inkomen grootste stressfactor ZP’ers
Zzp’ers zijn gelukkige mensen als we de onderzoeken mogen geloven. Het wordt zowel in wetenschappelijke als niet-wetenschappelijke studies regelmatig aangetoond dat zzp’ers, die ik graag Zelfstandig Professionals (ZP’ers) noem, gelukkiger zijn dan werknemers. Ze hebben een hoge tevredenheid met hun (professionele) leven. Vaak wordt het plezier in het werk toebedeeld aan de flexibiliteit, autonomie en uitdaging. Het zelfstandigenbestaan is echter niet altijd een rozenbed. De hoge tevredenheid gaat gepaard met stress, die vaak juist weer hoger is bij ZP’ers dan werknemers. Een grote stressfactor is bijvoorbeeld economische onzekerheid, zeker bij degene die (niet geheel vrijwillig) voor zelfstandigheid hebben gekozen in slechte economische omstandigheden.
Over hoe zelfstandigen omgaan met stress is eigenlijk nog niet zoveel bekend. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat werknemers baat hebben bij steun van collega’s en leidinggevenden in het omgaan met stress. Waar deze personen vaak afwezig zijn in de omgeving van zelfstandigen, vullen familie en vrienden van de ZP’er dat gat op. Maar naast de omgeving, zijn er ook bepaalde karakteristieken van de individu die ervoor zorgen dat je beter of slechter met stress overweg kan. Schonveld, Sam en Mazzola besloten een kwalitatief onderzoek te wijden aan de stressfactoren en coping strategieën (de manier waarop iemand met problemen en stress omgaat) van zzp’ers, wat recentelijk uit kwam. Als wetenschapper vind ik dit een interessant onderzoek, waarvan ik graag de resultaten deel.
De onderzoekers hielden in New York interviews met meer dan vijftig fulltime Zelfstandig Professionals. Interviews zijn een gebruikelijke techniek voor het onderzoeken van vraagstukken waar nog weinig over bekend is. De doelgroep was breed, van advocaten tot haarstylisten, alhoewel een groot deel van de professionals een creatief beroep had, zoals ontwerper of schrijver. Twintig procent van de deelnemers was zelfstandig geworden vanuit werkeloosheid door de economische crisis.
De stressfactoren liepen flink uiteen, maar een aantal factoren hadden zij wel gemeen. Een kwart van de respondenten gaf aan dat onzekerheid over hun inkomen in het algemeen een stressfactor is. Specifiek maakt men zich zorgen om het verliezen van hun bedrijf. Bijna 17% van de ZP’ers ervaart de hoge werkdruk als stressvol. Professionals maakten zich ook druk over reputatieschade door ontevreden klanten en sommigen kampten (in hun optiek) met onredelijke klanten. Medische situaties zijn voor professionals vaak dubbel stressvol, omdat men ziek is en tegelijkertijd inkomensverlies lijdt, soms zelfs op de lange termijn.
De emotionele reacties van Zelfstandig Professionals op stress zijn vaak frustratie, soms zelfs woede. Ook werden door de geïnterviewden gevoelens van angst en depressie genoemd. Soms proberen professionals hun emoties te sturen door zichzelf bijvoorbeeld peptalks te geven of ademoefeningen te doen. Gebruikelijker is het echter om op een probleemoplossende wijze om te gaan met stress. Lastige klanten proberen ze op diplomatieke wijze te managen. Gaan de zaken slecht, dan zoeken ze andere klanten of breiden hun werkzaamheden uit.
Hulp bij het omgaan met stress komt voor ZP’ers uit veel verschillende hoeken. Aan de ene kant van vrienden en familie, die emotionele steun bieden. Aan de andere kant uit het netwerk van de professionals. Zo kunnen (eerdere) klanten en mede-ZP’ers helpen om nieuwe kansen en mogelijkheden aan te boren wanneer de zaken slechter gaan.
Hoe significant de stressoren zijn op het geluk van zelfstandigen of hoe succesvol de coping strategieën en hulp uit de omgeving zijn, wordt in deze studie niet nader onderzocht. Over de gehele linie mogen we waarschijnlijk wel veronderstellen dat ZP’ers goed om kunnen gaan met hun stress omdat studie op studie aantoont dat zij gelukkig zijn met hun werk. Het laat wel de vraag wanneer Zelfstandig Professionals een ‘breekpunt’ bereiken en besluiten afscheid te nemen van het zelfstandigenbestaan.
Bron: Schonfeld, Irvin Sam and Joseph J. Mazzola. “A Qualitative Study of Stress in Individuals Self-Employed in Solo Businesses.” Journal of Occupational Health Psychology (2015).