Aangenomen wet die vervolgens niet wordt gehandhaafd

In het ZP Radio programma HoofdZaken spreken Sebas Krijgsman en Paul van Leeuwen met Boris Emmerig, Advocaat en Belastingadviseur Holla Advocaten. Emmerig heeft niet alleen uitstekende contacten met de belastingdienst, zijn uitgesproken mening verschijnt met grote regelmaat in diverse vakmedia. Als één van de best ingevoerde juristen op het gebied van de Wet DBA, voor ZP Radio een uitgelezen kans om hem het hemd van het lijf te vragen over deze omstreden problematiek.

Handhaving vs. arbeidszekerheid

Boris Emmerig heeft een grote interesse in de Wet DBA, welke voort komt uit het feit dat het met mensen te maken heeft. Daarnaast kan hij zich goed inleven in de ZP’ers. Zo is hij zelf als freelance docent verbonden geweest aan diverse universiteiten. “Tijdens de crisis hebben veel mensen ervoor gekozen ZP’er te worden. De VAR, die destijds nog van kracht was, heeft hieraan bijgedragen. Het uitgangspunt van de VAR was ‘mensen aan het werk houden’. Nu draait het volledig om handhaving. Ten opzichte van arbeidszekerheid is dit een hele negatieve benadering”, aldus Emmerig.

“Ik heb nog nooit meegemaakt, in de ruim 25 jaar dat ik in de fiscale praktijk zit, dat een wet wordt aangenomen en dat die vervolgens niet wordt gehandhaafd.”
– Boris Emmerig, Holla Advocaten

Gebrek aan handhaving Wet DBA

De Belastingdienst handhaaft bij de wet DBA alleen op kwaadwillenden. Andere zzp’ers en opdrachtgevers hoeven zich in ieder geval tot 1 juli 2018 geen zorgen te maken over boetes of naheffingen. “De stand van zaken nu is dat ze zeggen en schrijven er 11 kwaadwillenden in beeld zijn bij de fiscus. Dat is natuurlijk heel weinig. Dan kun jij je afvragen: ‘zegt dit iets over de omvang van het probleem als er na heel veel zoek- en speurwerk 11 kwaadwillenden opduiken’?” Emmerig vervolgt: “Per 1 juli 2018 wordt de groep kwaadwillenden uitgebreid. Dan ben je kwaadwillend als je evident en opzettelijk schijnzelfstandigheid in stand houdt. Maar in welk opzicht is schijnzelfstandigheid niet opzettelijk?” Een concreet voorbeeld zijn volgens Emmerig de zzp-piloten van Ryanair: “De rechter heeft uitdrukkelijk beslist dat de piloten van Ryanair in dienstbetrekking zijn. Laatst stond er een interview met de CEO van KLM in het FD.nl, die zegt ‘wij hebben last van de zzp-Piloten van Ryanair’. Dit lijkt mij een open schot voor de fiscus. Om eens bij Ryanair te vragen: ‘hoe doe jij dat nu met die piloten’. Er zijn ook Kamervragen over gesteld, maar daar is een ontwijkend antwoord op gegeven. Dat lijkt mij nou een geval waar je echt zou kunnen handhaven.”

“Gebrek aan handhaving Wet DBA, misschien door capaciteit problemen bij de belastingdienst?”
– Boris Emmerig, Holla Advocaten

Nederland zou veel kunnen leren van Duitsland over het schijnzelfstandigheiddebat. Ook daar is dit een heel groot thema. Om nog bij het voorbeeld van Ryanair te blijven: in Duitsland worden de zaken serieus onderzocht. Zo zijn er door de fiscus invallen geweest bij diverse vliegvelden waar Ryanair piloten aan het werk zijn en wordt er actie tegen hen gevoerd.

Juridisch doolhof

Na de VAR, Beschikking Geen Loonheffing en Wet DBA is Nederland nu begonnen aan een vierde poging om orde in deze problematiek te scheppen: de webmodule. Deze webmodule is opgesteld naar voorbeeld van de Engelse Employement Status Indicator. Echter leert dit voorbeeld dat uitzonderlijke gevallen de melding ‘cannot be determend’ opleveren. Emmerig vraagt zich af of alle relevante gevallen gevangen kunnen worden in een webmodule, welke in 20 minuten ingevuld moet kunnen worden. “Ik zou het een goede zaak vinden voor het publieke debat als die webmodule zo snel mogelijk in conceptvorm in de openbaarheid zou komen. En dat iedereen daar wat van kan vinden. De minister is op zoek naar draagvlak. Nou als je draagvlak wil is het een primaire voorwaarden dat je transparant bent en je kaarten op tafel legt.”

De toekomst voor de ZP’er

“Wij zijn gewend dat je geschillen voorlegt aan de rechter. Nu kan dat niet. De Wet DBA heeft de rechtsbescherming ondergraven. Je hebt het te doen met de mening van de Belastingdienst. Ik vind dat vanuit rechtsbescherming optiek een slechte zaak”, aldus Emmerig. Toch is hij optimistisch gestemd over de toekomst. De oplossing ligt volgens hem in de individuele gevallen als uitgangspunt te nemen: “De feiten en omstandigheden van het individuele geval zijn niet af te vangen in een lijstje met criteria die afgevinkt kunnen worden. Case bij case zal het opgelost moeten worden. Dan ontstaat er een lijn in de arbeidsrechtelijke jurisprudentie. Die gaat mensen duidelijkheid geven.” Voor een leek is dit natuurlijk moeilijk te overzien, maar hij benadrukt dat er genoeg mensen zijn die hier verstand van hebben en zodoende advies kunnen geven aan ZP’ers. Met deze kennis kunnen zij naar de kantonrechter stappen om over hun eigen situatie duidelijkheid te krijgen.

Wil jij de volledige radio-uitzending met Boris Emmerig beluisteren? Ga naar de website van ZP Radio.