Vrij ondernemen, hoe doe je dat?

Vrij ondernemen klinkt eenvoudig, maar is dat het ook? En is iedereen hiervoor geschikt? Sterker nog; in hoeverre zijn grote organisaties hier al klaar voor? Volgens Lennard Toma, organisatiepsycholoog en ondernemer, kun je met een goede aanpak, doorzettingsvermogen en lef veel bereiken. Hij merkt op dat organisaties hier vaak al verder in zijn, dan we denken. En je als zelfstandig professional hier een grote bijdrage in kunt hebben. Tijdens de HeadsUp webinar op 13 oktober neemt hij je mee in zijn ervaringen en geeft tips over hoe je vrijer kunt ondernemen. Voorafgaand aan de webinar gingen wij met hem in gesprek.

Toma heeft een vooruitstrevende kijk op organisatieculturen en hoe een personeelsbeleid zou moeten worden ingericht. Bij de spraakmakende organisatie Keytoe kreeg hij de vrijheid om deze gedachten werkelijkheid te maken en richtte dochteronderneming KeytoeY op. Maar hij beperkt zijn ideeen niet alleen tot zijn eigen organisatie. Als zelfstandig professionals helpt hij teams bij grote opdrachtgevers bij (cultuur)veranderingen. “Zp’ers zorgen altijd voor cultuurverandering. De samenstelling van het projectteam verandert wanneer een zp’er binnenkomt en daarmee ook de werkwijze of cultuur binnen het team. Daarom kun je een opdrachtgever in een korte periode veel leren, juist als je laat zien dat er een weg is naast de gebaande paden”, aldus Toma.

“De cultuur van een organisatie past zich constant aan. Gaat iemand in of uit dienst, dan kan de cultuur compleet veranderen. Dit is te vergelijken met een zp’ers die bij een opdrachtgever aan het werk gaat.”
– Lennard Toma, organisatiepsycholoog

Nederland is van nature vrij
Bij Keytoe kennen ze een organisatiecultuur die afwijkt van de meeste organisaties, maar toch ziet Toma ook steeds meer veranderingen buiten Keytoe, bij zijn opdrachtgevers. Dit begint volgens hem al op scholen, waar de leiders van de toekomst worden opgeleid. Als zp’er kun je hier al in mee bewegen. “In Nederland zijn wij niet zo hiërarchisch ingesteld en hebben we over het algemeen een moderne kijk op rolverdelingen binnen een organisatie. Dus ik durf wel te zeggen dat we in verhouding ook veel vrije organisatieculturen kennen. Toch kunnen zelfstandig professionals nog meer organisaties meekrijgen in deze manier van ondernemen”, zo stelt Toma. “Als zp’er kunnen je alle ervaringen die je in jouw carrière hebt opgedaan, toepassen bij een opdrachtgever. Doordat je jouw idealen meeneemt naar een organisatie kun je stappen maken.”

“Onze buurlanden kennen een hele andere werkcultuur. Op zich zijn wij al verder in het vrij ondernemen. Dat neemt natuurlijk niet weg dat we nog stappen kunnen zetten.”
– Lennard Toma, organisatiepsycholoog

Verandering is een uitdaging
In alle eerlijkheid vertelt Toma ook dat het niet altijd eenvoudig is om als zp’er een organisatie binnen te komen en veranderingen in cultuur teweeg te brengen. “Ik word vaak gevraagd door opdrachtgevers omdat zij meer verantwoordelijkheid bij medewerkers willen leggen. Toch ligt er vaak iets anders onder deze wens. Ik vraag net zolang door tot managers er bijna niet meer uitkomen. Dat is best confronterend, want hierdoor moeten ze ook dingen loslaten”, maar daar stopt het volgens Toma niet. “Meestal kan ik er wel voor zorgen dat er meer transparantie komt, maar ik wil vaak sneller of meer. Natuurlijk is dat soms voor mij ook wel moeilijk. Als je dan ziet dat organisaties zijn teruggevallen, is dat niet leuk. Ook al heb ik alleen kleine stappen kunnen maken, ik zie ieder traject als een succes.”

“Verandering is een never ending story, dat wordt nog wel eens vergeten.”
– Lennard Toma, organisatiepsycholoog

Kies wat bij je past
Toma gelooft dus dat organisaties klaar zijn voor veranderingen, maar of alle werknemers dat ook zijn, kan hij niet direct beamen. “Niet iedereen zou het trekken om zo vrij te organiseren zoals we bij Keytoe doen. Wel zie je dat de wip-wap kantelt naar steeds meer autonomie. De context is ook erg bepalend. Kijk naar de coronaperiode, organisaties en ook medewerkers zien daardoor toch meer de voordelen van vrijheid. Iedereen kiest uiteindelijk wat het best bij hem of haar past.”

“Wanneer je als zp’er aan de slag gaat, is het allerbelangrijkste dat je weet wat de échte belangen zijn. Daarna breng je dit over op vaste medewerkers binnen het team die enthousiast worden van jouw ideeën – de ambassadeurs – en werk je samen toe naar een geslaagd resultaat.”
– Lennard Toma, organisatiepsycholoog

Ben jij benieuwd hoe je opdrachtgevers kunt helpen om vrijer te ondernemen? Meld je aan voor de webinar ‘vrij ondernemen’.